21 yıldır Alabanda kırsalında(1993-1998) Prof. Dr. Adnan Diler, 2001’den beri de Prof. Dr. Neşe Atik hanımla beraber akademik anlamda Arkeolojik yüzey araştırmalarına katılıp rehberlik yapıyorum. Şimdiye kadar Çine’nin %80 Arkeolojik envanterini çıkarmış bulunmaktayız. Avukat Ali Şahin ile birlikte Çine’deki kayıp yerleşim yerlerinin adlarını araştırırken “Bilge Umar’ın Türkiye’deki Tarihsel Adlar” adlı kitabının 471. Sayfasında KOSKİNİA adlı kasabanın Çine’yi (Eski Çine) tarif ettiğini gördük ve şöyle diyor Bilge Umar:

“ KOSKİNİA. Karia’da bir kent. Strabon, Koskinia ülkesinden geçen ırmağın Alabanda’ya doğru aktığını (13 1 10): Koskinia’nın Menderes ötesinde yani güney ilerisinde bir kasaba olduğunu (14 II 47) söylüyor.

Alabanda dolaylarından geçen tek anma değer akarsu, Marsyas/Çine Çayı’dır. Bu ırmak boyundaki en önemli kasaba da Çine’dir. Ancak, yöredeki asıl Çine, şimdi ilçe merkezi olduğu için Çine adını üstlenen kasabanın (asıl adı: Kıroba) 9km. güneyinde bulunan bugünkü Eski Çine’dir (Köy). Bütün o yöreye de öteden beri Çine denildiği, Aydın 193 İl yıllığı s.50’deki şu açıklamadan anlaşılıyor: 1880’de Kıroba bucağı ilçe olmuştur… Kıroba’nın adı Hamidabat oldu. Daha sonraları, ilçenin bütünlüğünü ifade eden Çine’ye çevrildi.”

Koskinia adı, ilk bakışta, Helen dilinde “kalbur, elek” anlamına gelen Koskinia sözcüğü ile bağlantılı görünürse de aşağıda sözü edilecek olan Koskinia adının varlığı karşısında Anadolu adları Helen kökenli çıkarmaya pek düşkünlük gösteren Zgusta bile (s.292 sonu) Koskinia adının Helen dilindeki Koskinos/Koskinion ile bağlantılı olmasını olası görmediğini söylemiştir.

Kanımca gerek Helen ağzında Koskinia biçimine bürünmüş adın Kinia bölümünün, gerek Çine adının aslı Kin(n)a’dır. Bu ad, Marsyas/Çine Çayı içinde güzel balık bulunduğunu anlatıyor olabilir; K(uwa)-ina öğelerinden türetilmiş ise anlamı böyledir. “Bknz. Kuwa, ina. Koskinia’nın başındaki Kos bölümünün aslı ve anlamı neydi bilmiyorum” diyor.

Bugünkü yakın çevremizde bulunan Yatağan’ın Turgut beldesinin eski adı LAGİNA antik yerleşimin adından gelen Legne’dir. Çine içinde Kinia-Çina-Çine’ye dönüştüğünü düşünüyorum. Tabi ki bu işin aslını yine Arkeologlarımız araştıracak ve Koskinia(Eski Çine) da yapılacak olan kazılarla pekiştireceklerdir.

Önümüzdeki günlerde de sırası geldikçe şimdiye kadar yapmış olduğumuz Çine’nin Arkeolojik envanterini sizlerle paylaşacağım. Şimdiye kadar Çine’nin adının Börte Çine’den veya düşmanı çiğnemekten geldiğini biliyorduk. Ama bu beni hiçbir zaman tatmin etmedi. Çine’nin adının hep antik bir kentten geldiğini düşünüyorum. Av. Ali Şahin ile yapmış olduğumuz araştırmalarda kaynakta bulunca Çine’nin adının nereden geldiğini sizlerle paylaşmaktan büyük bir sevinç duydum.