Aydın Veysipaşa mahallesinde Hükümet konağının hemen kuzeyinde ve Topyatağı varyantının kenarında yer alan Mevlevihane’den günümüze iki odalı bir hamam, halk arasında bilinen adıyla Kesikbaş Türbesi ve taşduvar kemerleri günümüze ulaşılabilmiş ender yapı kalıntıları.
Mevlevihaneler tarikat hizmetlerinin yanında, misafirhane, imaret görevleri yapmış, Seyyahlar, hacca gidenler, yolcular buralarda misafir edilmiştir. 19 yüzyıl sonlarına dek yoğun olarak toplumsal hayatta yerini bulan Mevlevihaneler’de , sosyal yardımlarda bulunulmuş, sünnet düğünleri, güreş müsabakaları tertip edilerek geniş toplum katmanlarına hizmet vermişlerdir. Güzel sanatlar alanında özellikle, musikide bestekâr, kudumzen, neyzenler yetiştirmişlerdir. Birçok ünlü şair ve edip de Mevlevihane kökenlidir. Mevlevilerin hat, tezhip, mimarlık, oymacılık, kuyumculuk, hekimlik, saatçilik sanatlarına özel önem verdikleri bilinir.Mevleviler, giyimleri kuşamları dini, sosyal ve kültürel hizmetleri ile tanınmışlardır. Zarafetleri yanı sıra özellikle, Mesnevi dersleri, sema ayinleri, ney ve rebap Mevlevileri hatırlatan unsurlar olmuştur.
Mevlevihanenin tarihi hakkkında çok geniş bilgi bulunmamakla beraber kayıtlardan 19 asırda Sultan Abdülhamitin Aydın Mevlevihanesi Şeyhi Şemsi Dede'nin Girit adasındaki Hanya Mevlevihanesini kurmakla görevlendirilmesinden Aydındaki Mevlevihanenin varlığı anlaşılmaktadır.
Hanya Mevlevihanesinin kuruluş hikâyesi 1873 yılında Konya Mevlâna dergâhı çelebisine gönderilen 77 imzalı bir dilekçe ile Mevlevihane kurulması isteği ile başlamıştır. Bu istekte yaz aylarında Hanya'ya giden Aydın Mevlevihanesi Şeyhi Şemsi Dede'nin önemli bir katkısı olmuştur. 1873 yılında yapımı kararlaştırılan Mevlevihane 1880 yılında tamamlanmıştır. Aslen Konyalı olan Kara Süleyman Şemsi Dede kurucu Şeyhi olmuş ve ailesi ile birlikte adaya yerleşmiştir.
Aydındaki Mevlevihanede ; Niğde,Tire ve Ankara ve daha bir çok merkezde benzer isimle varlığı bilinen ve anılan Kesikbaş Türbesi bulunmaktadır. Aydına hakim manzaralı bir yerde ve sakin bir semtte yer alan Mevlevihanedeki Türbenin kime ait olduğu bilinmemektedir. Rivayete göre: bu zat: “savaşta başı gövdesinden ayrılmış olmasına rağmen, kopan başını koltuğunun altına alarak, savaşmayı sürdürmüş, daha sonra bugünkü mezarının bulunduğu yere gelerek, şehit olmuştur.”
Mevlevihanelerin 1925 yılında kapatılması ile terk edilmiş viraneye dönen yapıların sanat tarihi özellikleri de gün geçtikçe kaybolup gidiyor.
Tarihi Mevlevihanenin Kemerli Duvarın Dünü Ve Yıkılmış Halde Bugünü
Aydın’da günümüze ulaşan bu ender tarihi mirasımızın , gün geçtikçe yıkılmasının önlenmesi için ,Aydın Valiliği ve Büyükşehir Belediyesi tarafından bir an önce restore edilmesi mahalle halkı tarafından dile getirildi.
